Dit jaar viert de EUR haar 110e levensjaar. Ze begon ruim een eeuw geleden als ‘Nederlandsche Handels-Hoogeschool’; naar goed gebruik doen zulke voorlopers mee in de geschiedschrijving van instellingen. Dit gebruik vat ik op als legitimering voor aandacht voor een ander, nauw met de EUR samenhangend nakend jubileum.
Volgend jaar zou ik, als ik dat zou willen, kunnen vieren dat ik dan 60 (zestig) jaar verbonden zal zijn geweest aan de EUR incl. haar voorgangers. Reken maar even mee. In juli 1964 begon ik als medisch doctorandus uit Utrecht aan mijn coschappen in de Stichting Klinisch Hoger Onderwijs in Rotterdam. Via via zijn daaruit in de volgende decennia de EUR en Erasmus MC ontstaan.
Meer dan de helft van het bestaan van de EUR was ik dus met deze EUR verbonden. Daar past ook een klein feestje bij, toch? Woensdag 8 november zal de officiële Dies (= herdenkingsdag) zijn. Ik neem mij voor om dat feestje vorm te geven door op de dinsdag daarvóór, 7 november, in De Ster een Afscheidsbrief aan de EUR te publiceren.
De boodschap van die brief zal zowel onwennig als eenvoudig zijn.
Van 1966 tot 1973 bestond hier de Medische Faculteit Rotterdam. Die had bij haar oprichting vanuit ‘Den Haag’ de opdracht meegekregen nieuwe vormen van onderwijs in te voeren. Dat had mij sterk aangesproken, want het gangbare medische onderwijs leek mij toen ernstig aan vernieuwing toe. Daarom ben ik meteen na mijn artsexamen, in 1967, daar gaan werken – uiteraard vooral aan het onderwijs. De nieuwe vorm die ik mocht meehelpen invoeren liep langs drie lijnen: (1) geen hoorcolleges over geijkte leerstof, maar (2) probleemgestuurd samen leren in kleine groepen en (3) jaarlijkse herziening van de leerstof. En toen ik op 22 augustus 2002 volgens de gangbare regels te oud bevonden werd om nog gewoon verder te mogen werken, ben ik niet achter de geraniums gaan zitten, maar mocht ik voor onbepaalde tijd in een onbezoldigde zogenoemde nul-aanstelling verder werken bij de psychologen in de Faculteit Sociale Wetenschappen in Woudestein. Ruim twintig jaar mocht ik daar onder het motto ‘Wetenschap zonder filosofie is geen wetenschap’ als keuzevak ‘Toegepaste WetenschapsFilosofie’ met de studenten doen.
Nu, 56 jaar later, is dit alles, heel eenvoudig, einde oefening. Ik stop ermee. Maar wat nu hierná komt, is allerminst eenvoudig. Integendeel, het is ronduit onwennig.
Ronduit samengevat: de EUR en de universiteit in het algemeen verkeren in een crisis, onder meer omdat alles in het Engels moet. In de NRC van 8 augustus hebben Leonie Cornips, hoogleraar Taalcultuur in Limburg, en Lies Wesseling, hoogleraar Culturele Herinnering, Gender en Diversiteit in de Universiteit Maastricht, het perfect geanalyseerd : ‘Verengelsing van de universiteiten wordt gezien als internationalisering. Maar het is kolonisering, met Nederlands als slachtoffer’.
Ze hebben zonder meer gelijk, maar het is nog veel erger. Authentiek begrip van de filosofie verwerft men alleen door (1) de originele filosofische teksten in hun oorspronkelijke taal te lezen en (2) zelf naast het engelstalige onderwijs in de eigen moedertaal te lezen, te leren en te debatteren. Dit zal zonder twijfel op hen die in de universiteit de dienst uitmaken, onwennig overkomen. Om aan die onwennigheid tegemoet te komen zal ik in mijn Afscheidsbrief aan het bestuur voorstellen dat ik opnieuw een nul-aanstelling krijg, nu met de opdracht de invoering van de beide hierboven genoemde punten (1) en (2) voor te bereiden. Wordt vervolgd.
Een uniek hoogtepunt in de categorie afscheidsteksten zijn de laatste woorden van de stervende Socrates: ‘Wij zijn aan Asklepios een haan schuldig; geef hem die, vergeet het niet – τῷ Ἀσκληπιῷ ὀφείλομεν ἀλεκτρυόνα: ἀλλὰ ἀπόδοτε καὶ μὴ ἀμελήσητε.’ (Plato Phaidon, 118 A).
Dieren spelen in mythologie, religie, psychologie, symboliek, kunst, heraldiek en volksgeloof een bijzondere rol. De mens had vroeger veel ontzag en was misschien wel jaloers op een bijzondere vogelkwaliteit: vliegen. De jaarlijkse vogeltrek zag men als een brug tussen deze wereld en het Andere Land. Aan vogels schreef men ooit geheime kennis toe, onder meer de gave van de profetie. En vogels waren een goedkoop en gemakkelijk offerdier. H.V.
Foto: Arne Verbrugh
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar