In de afgelopen weken hebben zich in Nederland twee verschillende gebeurtenissen voorgedaan die meer aandacht verdienen dan ze in de media tot nu toe gekregen hebben.
De ene was de ‘ bangalijst’ die enkele jongere leden van het Utrechtsch Studenten Corps compleet met namen en details over seksuele technieken verspreidden over, om het onderwerp aldus te typeren, gewillige meisjes.
De andere gebeurtenis was dat Ronald Plasterk, voormalig politicus, hoogleraar en net afgezwaaid informateur en nog veel meer … vijf jaar geleden een biotech-start-up (begon) die hij voor 32 miljoen euro verkocht. Dankzij een wetenschapper die het patent mede mogelijk maakte en het Amsterdam UMC. Maar de winst ging geheel naar Plasterk en zijn zakenpartners’ (cit. Lucas Brouwers en Bas Haan, NRC 22 maart 2024).
Het verband tussen de beide gebeurtenissen is dat de ene, ‘de Utrechtsche’, onmiddellijk in heel Nederland hevige rumpus teweegbracht, en dat die, op steeds hoger niveau, nog steeds doorgaat. Dat doet mij deugd, want ik ben ‘reünist’ (≈ voormalig lid) van dat USC. De andere gebeurtenis daarentegen heeft een bijna 5.000 woorden tellend bericht gekregen in de NRC met een enkele aanvulling in de Opinie-rubriek, maar is, voorover ik wel en niet gelezen of gezien heb, nergens anders zelfs maar genoemd. Dat verschil – daar steekt volgens mij iets achter. Waarom de ene wel veel aandacht en de andere bijna niet?
Ik waag een (speculatieve!) verklaring. Die begint met het begrip dat in de kop boven dit stukje staat. Ik copieer:
‘Amerikanisme omvat het idee dat de Verenigde Staten en het uitverkoren Amerikaanse volk een speciale plaats innemen in de wereld, … [mede door] … het primaat van de persoonlijke en economische vrijheden …’. .Lees verder in Wikipedia; het heeft een lemma van ruim 800 woorden waarin alles haarfijn uitgelegd wordt.
Ik vul zelf aan: (1) Marc Chavannes (1946-2024) was lang geleden een jaar of wat correspondent van de NRC in Amerika. Bij thuiskomst had hij maar twee woorden nodig: ‘Alles is daar toegestaan en alles draait daar alleen om geld en macht‘. (2) Een Zwitserse tegeltjeswijsheid heeft acht woorden nodig: ‘Von Geld spricht man nicht. Geld hat man’: Over geld spreekt men niet. Geld hééft men. (3) We begrijpen waarom Rutte de NATO-baas moet worden. Met gezond verstand zouden we een van de Oosteuropese regeringsleiders kiezen. Die spreken gevoelsmatig en linguïstisch letterlijk een taal die sterk verwant is met de taal van aartsvijand Poetin. Dat zou in dreigende confrontaties goed van pas kunnen komen. Maar ja, dat zou tegen het zere been van ‘Amerika über alles’ zijn.
(BIJSCHRIFT BIJ PLAATJE) Op het Janskerkhof in Utrecht staat PHRM = Placet Hic Requiescere Musis = ‘Het behaagt de Muzen hier uit te rusten’. In déze vertaling is ‘Musis’ gespeld in de zogeheten ‘dativus’-vervoeging (3e naamval): het behaagt “aan” de muzen om daar uit te rusten. Een andere vertaling leest in plaats van de dativus de ablativus (5e naamval). Vrij vertaald: Hier behaagt het aan, om redenen van discretie niet expliciet genoemde studenten, om eindelijk eens tot rust te komen en daardoor verlost te worden van het gedram van die kwelgeesten die vermomd als zogenaamde muzen ons leven zuur maken. Een aardige variant van die exegese (= uitleg) geeft Marten Toonder in het verhaal uit de Bommelsaga over de ‘Muzenis (1955/56). Wikipedia geeft een samenvatting: Heer Bommel plaatst een advertentie. Hij zoekt een muze, en geld speelt geen rol. Er meldt zich ene Polyhymnia. Ze wil dat heer Bommel een contract tekent, omdat er zoveel misbruik in de kunst is. Hij moet een gedicht afmaken van een overleden dichter die zij bijkans als heilige ziet, omdat hij niet commercieel was. Dat blijkt niet zo eenvoudig, terwijl de muze hem maar steeds aanspoort. Ze wordt steeds dwingender, en heer Bommel wordt het beu. Uiteindelijk maakt Tom Poes het stiekem af. Het resultaat wordt door iedereen totaal afgebrand, maar er is voldaan aan het contract. Polyhymnia is dus ook teleurgesteld, maar nog veel meer als blijkt dat haar geliefde dichter toch commercieel was. Ze wil niets meer met heer Bommel te maken hebben en verdwijnt. H.V.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar