‘Meer dan veertig jaar lang heeft in mijn leven het probleem van de menselijke levensloop een centrale plaats ingenomen’, schreef Bernard Lievegoed (1905 – 1992) in 1976 in de Inleiding van het boek waarvan de omslag hier als plaatje staat (Uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam). Een paar weken geleden verscheen de twintigste druk ervan, niet veranderd ten opzichte van de eerste. Dat zegt iets over de kwaliteit van het boek.
Ik herlas het, en noteer nu als commentaar in de tekst twee soorten mengsels: (1) een mix 1)van avant-garde die nog even actueel is als veertig jaar geleden en 2) allerlei informatie en oordelen die nu als achterhaald en niet meer geldig overkómen, en (2) een heen en weer gaan tussen passages met 1) zakelijke, schematisch gepresenteerde mededelingen en 2) onmiddellijke, tegelijk persoonlijke, direct met zijn eigen levensloop samenhangende, uniek tijdloze wijze inzichten.
Toen herinnerde ik me dat ik in mijn oorspronkelijke exemplaar van het boek een knipsel had geplakt met de recensie die de medische medewerker van NRC Handelsblad in de krant van 17 november 1976 had geschreven; die is nog even actueel als het boek zelf. Daar kopieer ik met een enkele aanvulling een paar stukjes uit.
‘Ervaring en deskundigheid op een aantal verschillende gebieden zijn in dit boek op een vruchtbare manier verbonden met persoonlijke wijsheid en invoelingsvermogen in menselijke situaties.
Lievegoed begon zijn carrière als oprichter van het ‘Zonnehuis’, in Zeist, een medisch-paedagogisch instituut op anthroposofische grondslag voor zogenaamd ‘zwakzinnige’ kinderen — anthroposofen spreken overigens liever meer in ‘t algemeen van ‘kinderen die bijzondere zorg behoeven’, omdat het probleem bij sommige van deze kinderen juist is dat ze niet zwak, maar overmatig sterk in hun zintuigen leven. In deze tijd was hij ook huisarts en promoveerde hij op een proefschrift over het gebruik van muziek in de therapie. Insiders herkennen daarin passages waarin hij beschrijft wat pas jaren later als ‘autisme’ zou worden getypeerd. In de vijftiger jaren raakte hij betrokken bij opleiding en vorming van fabrieksjeugd; in dit verband startte hij met twee medewerkers het Nederlands Paedagogisch Institiut — het ‘NPI — Instituut voor Organisatie-ontwikkeling’, zoals dit inmiddels meer dan dertig wetenschappelijke medewerkers en enkele 
buitenlandse vestigingen omvattende instituut nu heet. [Wat het twee weken geleden gepubliceerde Regeerakkoord schrijft over het VMBO en daaromtrent zou prima materiaal zijn voor die NPI!] Van 1954 tot 1974 was Lievegoed buitengewoon hoogleraar in de sociale paedagogiek aan de Nederlandse Economische Hogeschool in Rotterdam; als gewoon hoogleraar in de sociale bedrijfskunde speelde hij van 1963-1972 een belangrijke rol in de opbouw van de T.H. Twente. Aan beide hogescholen fungeerde hij bovendien als studentenpsychiater. In 1972 richtte hij de Vrije Hogeschool in Driebergen op, waar hij een aantal paedagogische en wetenschappelijke idealen, die aan de bestaande universiteit niet goed uit de verf bleken te kunnen komen, tracht te realiseren.
Belangrijke nevenfuncties uit zijn levensloop zijn o.a. voorzitter van de Commissie Werkende Jongeren (de ,,Commissie Lievegoed”), van 1967-1969, en voorzitter van de Anthroposofische Vereniging in Nederland, van 1961 tot 1974.’
Tot zover de NRC van 40 jaar geleden. Op 12 december 2017 is het 25 jaar geleden dat Bernard Lievegoed overleed. Op zondag 17 december vindt in Antropia een herdenkingsbijeenkomst plaats. Christine Gruwez en Friedrich Glasl spreken daar over de drie grote mensheidsstromingen en de actualiteit van de ideeën van Bernard Lievegoed. Onder auspiciën van het Parsifal Fonds en de Stichting Lievegoed Archief wordt dan een boekje gepresenteerd waarin mensen vertellen hoe zij in hun werk door hem werden geïnspireerd. Voor die gelegenheid zal ook de Uitgeverij Christofoor een heruitgave van zijn belangrijkste werken verzorgen. Kosten € 45,-. Opgave via Antroposofische Vereniging: antroposofischevereniging.nl.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar