De afgelopen weken ging het hier vaak over complot-denken. Trouw had er zaterdag een uitvoerig artikel over (van Marco Visser, Redactie Gezondheid&Zorg). Ik citeer: ‘Is geloven in samenzweringen een asymptomatisch bijverschijnsel van het coronavirus? Ze zijn duidelijk hoorbaar in de samenleving: mensen die denken dat er opzet in het spel is, dat het virus onderdeel is van een complot tegen de mensheid. Maar hoe groot is deze groep, en welke Nederlanders geloven dat achter het virus een duister geheim zit? Onderzoeksbureau Kieskompas zocht het uit. Uit de bijna 8000 ingevulde vragenlijsten die het ontving, blijkt dat ongeveer 10 procent van de Nederlanders gelooft dat er rond corona vieze spelletjes worden gespeeld. Vooral de aanhang van rechtse partijen denkt in complotten. Een voorbeeld van een sterk staaltje complotdenken is de gedachte dat met het toekomstige vaccin een chip wordt geïnjecteerd om mensen permanent te blijven volgen. 22 procent van de mensen die in 2017 PVV stemde, vindt deze hypothese geloofwaardig of heel geloofwaardig. De SGP-stemmers scoren nog hoger; 29 procent vindt de stelling (heel) geloofwaardig. Bij stemmers op Forum voor Democratie en SP (beide 9 procent) leven deze gedachten ook. Bij de andere partijen is er nauwelijks steun voor samenzweringstheorieën over chips. Een ander veelgehoorde hypothese is dat farmaceutische bedrijven ziektes als Covid-19 onder de bevolking verspreiden zodat zij later vaccins kunnen verkopen. Bij PVV gelooft 26 procent in deze hypothese, bij de SP 13 procent, 50Plus 10 procent en bij Forum 17 procent (…).’
Een nog veel “gekker” verhaal stond in de NRC – LET OP DE DUBBELE AANHALINGSTEKENS. Voor zover ik het durf te beoordelen is het artikel het tegendeel van ‘gek’ in de zin van … – maar nu wordt het moeilijk, want wat betekent ‘gek’ tegenwoordig? Ben ik nu gek (in andere woorden: geloof ik aan een of andere complottheorie?) als ik schrijf dat ik lijfelijk een soort verlamming in de spieren van mijn armen voel als ik wil opschrijven wat ik hierover denk? Ik kan niet durf niet, weet niet hoe of wat …
De lezer leze mee (en store zich niet aan taalkundig evident fout gebruik van voornaamwoorden en werkwoorden; dat wordt uitgelegd) en oordele zelf:
NRC 15 Augustus, ‘Wat er in Amerika gebeurt is beangstigend’ auteur Eva Cukier. ‘Volgens de Russisch-Amerikaanse Masha Gessen streeft de Amerikaanse president een autocratisch regime na. „Tot de verkiezingen in november zitten we in een fase waarin Trump een poging daartoe doet.”
Ondanks hun status als een van Amerika’s belangrijkste en meest kritische Ruslanddeskundigen, praat Masha Gessen (53) niet graag over hun persoonlijke leven, dat zich de afgelopen decennia afspeelde tussen Rusland en de VS, twee landen die volgens de auteur steeds meer op elkaar gaan lijken. Daarvoor heeft Gessen – die zich als non-binair identificeert en niet aangeduid wil worden met ‘hij’ of ‘zij’, maar met ‘hen’ en ‘hun’ – persoonlijke redenen. Na in 2012 een belangrijke rol te hebben gespeeld binnen de Russische anti-regeringsprotesten, zag Gessen zich gedwongen het land te verlaten. Niet omdat Gessen bang is aangelegd, maar om hun gezin te beschermen. Als Jood, homo en Amerikaans staatsburger was Gessen „voor het regime toch al een vijand”, zei de auteur in 2012 na verschijning van hun zeer kritische Poetin-biografie De man zonder gezicht. Maar omdat conservatieve Russische politici dreigden homogezinnen hun kinderen af te nemen, besloten Gessen en hun Russische echtgenote te vertrekken. Het gezin verhuisde in 2013 naar New York, de stad waarheen Gessen in 1981 als 14-jarige met ouders en broers was vertrokken. Ruim dertig jaar later bood de stad opnieuw een veilige haven.
Ze troffen het niet: nog geen drie jaar na aankomst kozen Amerikanen Donald Trump tot president. De man die geen kans voorbij laat gaan Poetins ‘sterke leiderschap’ te roemen en hem als voorbeeld te stellen voor de VS. Of, in de woorden van historicus Timothy Snyder: „Poetin is de werkelijke versie van de persoon die Trump op televisie pretendeert te zijn.” Maar waar hun progressieve New Yorkse vrienden als door een mokerslag waren getroffen, kwam Trumps overwinning voor Gessen geenszins als verrassing. Zelf had de auteur de opkomst van Poetin in Rusland gadegeslagen, en gezien hoe burgers vanuit gekrenkte gevoelens in staat zijn een leider te kiezen die belooft de nationale trots en eigenwaarde te herstellen. „Verkiezingen maken geen democratie, ze maken democratie in potentie mogelijk. Democratie is dat wat plaatsvindt tússen de verkiezingen”, zegt Gessen per videoverbinding vanuit New York.
‘Kort na de verkiezing van Trump in 2016 schreef u een – viraal gegaan – artikel in ‘The New York Review of Books’ getiteld “Autocracy: Rules for Survival:”, een les in hoe om te gaan met beginnende autocraten. Wanneer bedacht u vanuit uw Russische ervaring Amerikanen te kunnen waarschuwen voor wat komen kon?’, vraagt de auteur van het artikel
„Ik had net mijn boek De toekomst is geschiedenis afgerond toen Trump werd gekozen. Toen ik na die verkiezingsavond op mijn fiets naar huis reed, kreeg ik een stortvloed aan berichten van vrienden met de vraag: ‘Masha, wat gaan we nu doen?!’ Ik vond het gek dat ze dat mij vroegen. Het feit dat ik in ballingschap leefde [in de VS] bewees immers dat ik niet erg succesvol was gebleken in het bestrijden van autocratie. Maar op de fiets dacht ik: kan ik niet iets doen? Kan ik een brief schrijven vanuit de toekomst? Over wat ik had geleerd van het leven in een autocratie, het schrijven over Poetin en van de keuzes die Russen in de loop der jaren hebben gemaakt? Ik wist dat veel afhangt van je verwachtingen en ideeën. Niet hoe je in politiek opzicht overleeft, maar hoe je je geestelijk welzijn bewaart.”
Men leze zelf verder:
nrc.nl/nieuws/2020/08/13/als-trump-wint-dan-is-dat-de-doorbraak-naar-de-autocratie
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks