Als ik de recent in De media circulerende rumpus (reuring, ruzie, rotzooi) goed begrepen heb, gaan Arie Slob en Cornelius Haga elkaar binnenkort de tent uitvechten.
Eerstgenoemde (*1961), lid van de ChristenUnie, die sinds 26 oktober 2017 minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media is in het kabinet-Rutte III, en het naar de tweede genoemde persoon (1578 – 1654) vernoemde Lyceum in Amsterdam, dat ‘in een prettige en uitdagende leeromgeving waar iedereen zich thuis kan voelen onderwijs op islamitische grondslag biedt’, kunnen niet meer samen door één deur en voor dat probleem moet de rechter een oplossing bedenken.
Het probleem houdt mij om minstens vier redenen intens bezig.
[1] In de klassieke slagzin ‘Vrijheid gelijkheid, broederschap’ staat de genoemde vrijheid vooral voor ‘vrijheid van onderwijs’; maar hoe je die ‘vrijheid’ precies vormgeeft en invult, is een sinds het begin der tijden onoplosbaar probleem. In het Evangelie volgens Johannes 8:32 staat over die vrijheid een subliem behartigenswaardig woord (Arie Slob weet er meer van dan ik!): ‘En jullie zullen de waarheid leren kennen en de waarheid zal jullie vrij maken’ (καὶ γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς), maar het is nu juist ònzeker in hoeverre de Haga-leiding daar een boodschap aan heeft. Een omstulping van lid 1 van art. 23 van de Grondwet, ‘ De regering is een voorwerp van de aanhoudende zorg van en voor het onderwijs’ leest lekker weg, maar we schieten er niet veel mee op.
[2] Tussen 1967 en ongeveer 1980 ben ik lid, later voorzitter geweest van de Rotterdamse Vrije School, en dat was, laat ik het diplomatiek zeggen, een ongekend leerzame ervaring voor mij.
[3] Sinds vele jaren probeer ik in de Erasmus Universiteit en haar voorgangers vrijheid van onderwijs in de filosofie te realiseren op basis van het begrip ‘anamnesis’ volgens Plato; dat is zo mogelijk nòg leerzamer.
[4] De belangrijkste reden voor mijn interesse is intussen dat (1) ik onweerlegbaar sterke argumenten meen te hebben voor de stelling dat in het boek ‘De Filosofie van de vrijheid’ van Rudolf Steiner (1861-1925) uniek nieuwe aanwijzingen staan voor de realiteit van de vrijheid [zie desteronline.nl/de-vrijheid-zou-het-echt-waar-zijn, en dat (2) twee van mijn vrienden [Joris Zee, journalist en cultureel antropoloog, en Arne Verbrugh, cameraman en video editor] een crowdfundingsactie begonnen zijn voor het maken van een documentaire over de filosofie van de vrijheid. Dit is wat zij hier zelf over zeggen:
Joris Zee, links, en Arne Verbrugh
In 1893 schreef de Oostenrijkse filosoof en latere grondlegger van de antroposofie, Rudolf Steiner, het boek De Filosofie van de Vrijheid. Nog steeds zijn er overal in de wereld mensen die zich met dit boek bezighouden. Individueel, in studiegroepen, met lezingen, workshops en discussies proberen ze grip te krijgen op dit moeilijk te doorgronden werk. Niet alleen door antroposofen, maar ook in academische kringen wordt er nog steeds over gedebatteerd en op gepromoveerd. Over deze mensen willen we graag een documentaire maken. Waarom doen ze dit, wat doet het met ze en waarom is het na meer dan 100 jaar nog steeds zo’n belangrijk boek voor hen?
*De Filosofie van de Vrijheid gaat over het idee dat mensen moreel kunnen denken en handelen. Dit is een menselijke capaciteit en de bewustwording hiervan leidt naar vrijheid.
*Bij een handeling die verricht wordt op basis van zuiver denken is geen sprake van drang of dwang.
Steiner gaat er vanuit dat ieder mens dat zuivere denken kan leren te herkennen. Het boek van Steiner stelt een leerproces voor waarbij de lezer op zoek gaat naar zijn geest: dat wat het vrije denken en handelen inspireert. DAAR WILLEN WIJ EEN DOCUMENTAIRE OVER MAKEN!
De documentaire van rond de 50 minuten gaat niet zozeer over het boek zelf, maar over de mensen die met dit werk bezig zijn. Is dit boek toepasbaar in het dagelijkse leven van mensen die het bestuderen? Wat zijn hun uitkomsten en bevindingen na het lezen van de complexe filosofie? De theorie van Steiner wordt aan de hand van hun persoonlijke ervaringen uitgelegd. Kijken naar de documentaire kan je inspireren om zelf (door) te lezen.
Twee lange interviews hebben we al gedaan, daar willen we er meer van doen. En ook om van de gesprekken een samenhangend geheel te maken in de montage hebben we uw steun nodig.
Wij kennen elkaar vanaf onze vroege jeugd, allebei in dezelfde klas aan de Vrije School Rotterdam. De inspiratie voor dit project komt van al lang geleden. In 2011 waren we op het symposium:Filosofie van de Vrijheid in De Rode Hoed. Daar waren negen prominente sprekers uit de wetenschap, de filosofie en de media, die hun licht lieten schijnen over dit werk. We hoorden voor en tegenstanders en allen waren het er over eens dat het een belangrijk boek is en de inhoud actueler lijkt dan ooit. Dit was voor ons een eye- opener: het haalde het boek weg uit de exclusieve sfeer van de antroposofie. Vanaf dat moment vragen wij ons af, wat kunnen we in deze tijd leren van De filosofie van de vrijheid van Rudolf Steiner?
Hier gaan we wat mee doen!
Lezer van dit bericht, klik op voordekunst.nl/projecten/8463-de-vrije-geest-van-de-mens, doneer minstens tien euro en geef dit bericht door aan iedereen die geïnteresseerd is in de vrijheid.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks