‘Het verhaal is zo mooi dat het nog niet uit is.’ Dat zou een passende aanhef kunnen zijn voor mijn stukje van deze week. Helaas kan het niet. Integendeel: mijn verhaal is zó gruwelijk dat ik er nog lange tijd mee door zal moeten gaan om de ware ellende ervan uit te leggen. Dat zou een realistischer startzin zijn.
Om met de deur in huis te vallen: vorige week schreef ik hier over het Grote Geld en hoe dat steeds sneller door de wereld raast. Ik besloot mijn stukje met een vraag en een belofte. ‘Tien jaar geleden hield de gemiddelde aandeelhouder een aandeel gemiddeld ongeveer vier jaar vast’, schreef ik. ‘Tegenwoordig is dat veel korter’, besloot ik, en ik liet u raden hoeveel korter. Het antwoord zal u waarschijnlijk evenzeer verbijsteren als dat het mij deed toen ik het hoorde: 22 seconden.
22 seconden! Sta daar éven bij stil en breng uw verbeelding op gang. Op vele duizenden plaatsen in de wereld zitten mensen (m/v, meer ‘m’ dan ‘v’, de meeste van de leeftijd van mijn [klein]kinderen) meer of minder in trance aan hun computer en bewegen met hun ogen over het scherm en met hun vingers over muis en toetsenbord. Ze roepen namen van bedrijven en cijfers en getallen op hun scherm op, schuiven even met hun muis, klikken even, en hopla, x-triljard dollar is van eigenaar verwisseld.
Zo gaat dat tegenwoordig. ‘t Staat allemaal in een boek dat ik vorige week even noemde: ‘Automate this: how algorithms took over our markets, our jobs, and the world’, van Christopher Steiner. Af en toe lees je erover in de krant – maar voornamelijk in columns en aanverwante rubrieken. Het thema is te heavy, te mythisch van proporties om in nuchter-zakelijke teksten van het gangbare nieuws- en commentaar-formaat over te schrijven.
Romanschrijvers hebben het thema uiteraard ook ontdekt. Op afstand het beste voorbeeld dat ik ken is van de Zwitserse schrijver Martin Suter: All – men und der rosa Diamant (2011, helaas [nog] niet in het Nederlands vertaald). Daarin is het nieuwe type jungle waarin het geld nu rolt huiveringwekkend realistisch-dramatisch verbeeld. Gruwelijk authentiek is vooral de onontwarbare mix van criminele en legale activiteiten van de bedrijven en de personages.
Een eervolle vermelding in dit verband verdient postuum Marten Toonder. Bijna een halve eeuw geleden, lang voor de computers, de algoritmen, de bank- en bonus-schandalen, gaf hij in ‘De Bovenbazen’ een profetische schets van hoe het zou toegaan.
Nu is zijn profetische visie realiteit. We beleven een nieuw moment in de evolutie. ‘Survival of the fittest’, het overleven van de sterkste, heeft zich geëvolueerd tot het overleven van de slimste.
Hugo Verbrugh
Hallo Hugo Verbrugh,
Op het schoolplein bij de groenten van Landzicht of bij de Ster, wij komen elkaar regelmatig tegen. Dinsdag hadden we even een flitsgesprek. Over, ik kon niet op het woord komen, algoritmen. En ik stelde een oplossing voor. Die ik niet zelf heb verzonnen, maar die eenvoudig oogt. Hef een heel kleine mondiale belasting op financiële- of aandelen- en derivatentransacties en het einde van het flitskapitaal is daar. De opbrengst gaat uiteraard naar de VN. Niet laten beheren door het IMF, die organisatie is niet representatief.
Dus vanmorgen aan het googlen en “belasting” “valuta” “transacties” en mijn geheugen werd gauw opgefrist. Dat geheugen was gevuld door de lessen financiële geografie van Hans van Zon voor 1e jaars lerarenopleiding aardrijkskunde van de HR. En die had het over de Tobintax. Van de econoom Tobin, begin jaren 70.
Zie hiervoor http://www.strohalm.nl/sitemap/13-overig/237-tobin-tax.html. Tot 2011 zie ik veel berichten over deze tax. Ik ben benieuwd of wij, de 99%, grip kunnen krijgen op ‘onze’ centen. Dat is aan de politiek. De Libertarische Partij?
Met groet,
Beer Pijpker
beerpijpker@gmail.com