‘Twaalf’ belicht de laatste reis van Joodse bewoners Oudedijk
Op donderdag 26 april werden door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig 12 Stolpersteine geplaatst in het trottoir van de Oudedijk in Rotterdam-Kralingen, ter nagedachtenis van de joodse mensen die daar woonden, voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog en die werden weggevoerd door de Duitse bezetter, om nooit weer terug te keren. Op zaterdag 28 april werd de expositie ‘Twaalf’ die onder meer gaat over die joodse Kralingers, geopend in Galerie Kralingen, Gashouderstraat 9, Rotterdam-Kralingen. Op zaterdag 5 mei zal de expositie met een uitgebreid programma worden afgesloten. Zie onderaan. De fotoreportage werd gemaakt op donderdag 26 april, in volgorde van plaatsing. De foto van de twee Stolpersteine voor het adres Oudedijk 206 werd later gemaakt. De Stolpersteine die ook op 26 april werden geplaatst aan de Oranjelaan en de Boezemweg, vallen buiten het project ‘Twaalf’. Bij die twee, in Kralingen-Crooswijk, laatste plaatsingen waren nazaten van de omgebrachte joodse mensen aanwezig.
Lion Bartels en zijn zoon Hans woonden aan de Oudedijk 57-a. Lion Bartels was fotograaf. Zou de foto door zijn vrouw Mariette Bartels-Davids zijn gemaakt?
Volgens een telling van de Rijksinspectie van de bevolkingsregister waren er op 1 oktober 1941 11.006 bewoners van joodse afkomst in Rotterdam. Van die 11.006 mensen zijn er tijdens de oorlog 6.790 mensen gedeporteerd en 6.302 om het leven gekomen. Het zijn kille cijfers, maar achter die cijfers schuilen namen van mensen. Rotterdammers die tussen andere Rotterdammers leefden, maar om hun afkomst werden gedeporteerd en vermoord. Twaalf van die bewoners staan centraal in een expositie in Galerie Kralingen.
Maurice Laarman en Dik Vuik kregen in 2017 subsidie van de gebiedscommissie Kralingen-Crooswijk. Met medewerking van Loods 24 werden twaalf Stolpersteine besteld voor twaalf gedeporteerde joodse bewoners aan de Oudedijk in Kralingen. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig, bedenker van de Stolpersteine, komt ze zelf plaatsen.
De slachtoffers verdienen meer dan alleen een Stolperstein. Ze verdienen dat hun verhaal wordt verteld. Een verhaal van gewone Rotterdammers, tot de vervolging hen raakte en uiteindelijk hun dood veroorzaakte. Dat verhaal wordt verteld in de expositie Twaalf in Galerie Kralingen. Het verzamelen van Rotterdamse Joden bij Loods 24, de deportatie naar Westerbork, de transporten naar Auschwitz en Sobibor en uiteindelijk de moord.
De expositie laat alle stadia van de deportatie zien, met de nadruk op Auschwitz waar de meesten de dood vonden. Beeldend kunstenaar Hans Citroen verleent zijn medewerking aan deze expositie en komt zelf zijn werk toelichten bij de opening.
Brochure
Tijdens de finissage op zaterdag 5 mei zal de brochure Twaalf worden gepresenteerd. Die gaat over de joodse gemeenschap van voor de oorlog, de vervolgingsmaatregelen, de deportaties en de kampen. De twaalf bewoners van de Oudedijk worden hierbij zo goed als mogelijk belicht.
Plaatsing Stolpersteine
Op donderdag 26 april jl. plaatste de Duitse kunstenaar Gunter Demnig in samenwerking met stichting Loods 24 twaalf Stolpersteine voor de slachtoffers aan de Oudedijk, bij de huisnummers 228-c, 212, 206, 57-a en 13 (nu verpleeghuis Pniël).
Hier meer foto’s Stolpersteine Oudedijk
Oudedijk 13
Hier meer foto’s Stolpersteine Oudedijk
Vervolgens werden door hem ook nog aan de Oranjelaan huisnummer 26-b en de Stolpersteine geplaatst. Alle plaatsingen konden worden bijgewoond. Bij de plaatsingen aan de Oranjelaan en de Boezemstraat waren nazaten aanwezig. Zie voor de plaatsingen van alle Stolpersteine, op 25 en 26 april in Rotterdam: loods24rotterdam.nl/nieuws.
Oranjelaan huisnummer 26-b
Boezemstraat huisnummer 95
De Stolpersteine, de expositie en de brochure werden mogelijk gemaakt door de Gebiedscommissie Kralingen-Crooswijk
Hans Citroen (1947, Den Haag) woont en werkt in Rotterdam. Met Bob van Persie beheerde hij van 1974 tot 1976 het legendarische Museum de Keikdoos in het Rotterdamse Centraal Station. (De ‘Keikdoos’, kleinste museum van Nederland (1977) – YouTube). In 1978 was hij medeoprichter van de kunstenaarsgroep Kunst en Vaarwerk. In 2010 maakte hij met zijn partner Barbara Starzyńska het boek Auschwitz – Oświęcim. In 2014 verscheen zijn boek Auschwitz de Judenrampe over een vergeten perron.
Finissage Expositie Twaalf
Programma zaterdag 5 mei 2018
Galerie Kralingen
Gashouderstraat 9 (5 minuten lopen vanaf metrostation Gerdesiaweg)
- 14.00 uur Verzamelen bij Galerie Kralingen voor een wandeling langs de op 26 april aan de Oudedijk geplaatste Stolpersteine, met een toelichting onderweg door Maurice Laarman.
- 15.00 uur Inloop bij Galerie Kralingen.
- 15.30 uur Beeldpresentatie over de twaalf slachtoffers van deportaties aan de Oudedijk en hun laatste reis naar Auschwitz en Sobibor, met een toelichting door Dik Vuik
- 16.00 uur Presentatie van de brochure Twaalf.
- 16.05 uur Toelichting op de expositie en het werk van Hans Citroen. Hans Citroen leidt bezoekers persoonlijk rond.
- U bent welkom in de foyer voor een drankje en om uw exemplaar van het tijdschrift te kopen.
- 18.00 uur Einde programma.
Galerie Kralingen, Gashouderstraat 9, 3061 EH Rotterdam-Kralingen, is gemakkelijk bereikbaar vanaf metrostation Gerdesiaweg (circa 5 minuten lopen) of per tram vanaf de halte Mecklenburglaan aan de Oudedijk (2 minuten lopen).
De expositie is nog te bezoeken tot en met woensdag 9 mei 2018. Zie voor de openingstijden www.galeriekralingen.nl.
(ingezonden mededeling Dik Vuik)
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar