Het is komkommertijd (maar niet heus, maar De Ster verschijnt toch twee weken niet en ik heb wel iets te melden, dus doe ik het hier.

Dezer dagen doet zich in Nederland een opmerkelijk nieuw verschijnsel voor. Het verdient een eigen naam. ‘Code MH17’, stel ik hierbij voor. Het eerste moment waarop ik me ervan bewust werd was vrijdag 18 juli. In de media verschenen merkwaardig frequent de woorden ‘niet te bevatten’. Hoezo, ‘niet te bevatten’? Het was zeker een zeldzame en dramatische gebeurtenis, maar alsmaar de herhaling van die drie woorden zette me aan het denken. In de dagen daarna kwamen meer zulke momenten. In het NOS Achtuurjournaal sprak premier Rutte over de problemen in verband met de overbrenging van de stoffelijke resten van de inzittenden naar Nederland, en gebruikte daarbij de woorden ‘repatriëring van de slachtoffers’ en ‘wij willen onze mensen terug’. In de VN-Veiligheidsraad durfde minister Timmermans hardop uit te spreken hoe men zou moeten proberen zich voor te stellen hoe de inzittenden in het vliegtuig elkaars hand vasthielden tijdens de crash. ‘Stel u voor dat u hoort dat uw man was gedood, en dat u beelden ziet hoe een schurk de trouwring weghaalt van hun hand’, specificeerde hij ook. Woensdag 23 juli antwoordde reporter Kees van Dam op de vraag van de nieuwslezer in het Journaal wat de meeste indruk op hem gemaakt had bij de aankomst van het vliegtuig uit Charkov, dat dit het beeld was van hoe een aantal nabestaanden nadat alle kisten waren uitgeladen de afzetting waarachter ze hadden kunnen kijken doorbraken omdat ze even in het lege vliegtuig wilden kijken.
‘Code MH17’: drie momenten waarop heel Nederland kon meebeleven hoe het net was alsof die overledenen nog in ons midden waren. Zoiets is bij mijn weten hier nooit eerder voorgekomen.

Wie het vatten kan, die vatte het

Deze woorden komen uit een vertaling van Matth. 19:12 ‘Vatten’ is hier bedoeld als ‘begrijpen’. In het Grieks staat het niet precies zo. Daar staat ‘ὁ δυνάμενος χωρεῖν χωρείτω’. Het woord chorein dat hier gebruikt wordt, betekent iets als omvatten. Het verwijst concreet naar (de) ruimte, met alle aspecten van ruimte die tweeduizend jaar geleden leefden in de notie van ‘ruimte’ van de mensen van destijds.
‘Alleen wie al daadwerkelijk het eerste begin van wat hij wil vatten in zijn persoonlijke binnenruimte draagt, en binnen de ‘omvatting van zijn lichamelijkheid’, in zijn persoonlijke binnenwereld gewaar kan worden en zodoende enigszins kan begrijpen, kan het echt gaan vatten’, maak ik van deze bijbelwoorden. Een Engelse vertaling zegt het mijns inziens daarom beter: He that is able to receive it, let him receive it.

De stemming die door Nederland waart in deze dagen is een nieuw fenomeen in de geschiedenis, een nieuw historisch en futurisch (→ stukjes 6 en 8) fenomeen. Daarom zijn er nog geen woorden om precies te karakteriseren wat het is, hoe het werkt. Ik geef de startpagina voor een eerste bladzij hierover:

In het begin was de logos, en de logos is mens geworden en nu maakt de logos ons: een nieuwe aflevering in de mythe van de Toren van Babel

Het is een uitbreiding, met Erweitering tot in de dimensie van het transcendente, van de fameuze uitspraak van Churchill op 10 mei 1940: First we shape our buildings, afterwards they shape us.