Meer dan een zuil: de ‘Obelisk’ op het Marnixplein

Een acht meter hoge zuil op het plein. Menigeen zal zich afvragen wat dat te betekenen heeft op het Marnixplein in Crooswijk. Een verdwaald kunstwerk dat ergens moest worden geplaatst? Een herinnering aan het verleden? de ‘Obelisk’, zoals dit kunstwerk heet, is zeker een herinnering aan het verleden. Een herinnering aan de stadsvernieuwing in Oud Crooswijk.

De stadsvernieuwing is de meest ingrijpende ontwikkeling die Rotterdam sinds de Tweede Wereldoorlog heeft gekend. Na de wederopbouwperiode werd duidelijk dat oude stadswijken intussen flink verwaarloosd waren en dat verbetering hier nodig was. Crooswijk was zo’n oude wijk, gebouwd aan het eind van de negentiende en begin van de twintigste eeuw. Het scheefste huis van Rotterdam was er te vinden. Maar ook hele straten en woonblokken waren aan het verkrotten.

In 1969 publiceert de gemeente Rotterdam een saneringsnota, waaruit blijkt dat zo’n 4200 woningen in heel Rotterdam moeten worden gesloopt. Het blijkt slechts de voorbode van een operatie die veel groter zal uitpakken. In 1974 begint de intensieve stadsvernieuwing. Onder burgemeester Van der Louw en wethouder Jan van der Ploeg begint de aanpak, waarbij in 25 jaar maar liefst 71.000 woningen worden vervangen of gerenoveerd.

Wijkorgaan
In Crooswijk mengt het Wijkorgaan Crooswijk zich in de discussies over de aanpak en actieve bewoners als Jan Schot en Stien Weijgertse laten zich horen bij de gemeenteraad. In de jaren tachtig worden nieuwe wijken gebouwd op voormalige bedrijfsterreinen van Jamin, Heineken, de veemarkt en het Gemeentelijk Slachthuis. Bovendien vindt grootschalige sloop plaats in Oud Crooswijk: veel straten worden grotendeels gesloopt en krijgen nieuwbouw. Pas rond 1990 zijn de meeste grote ingrepen achter de rug. De wijk is ontdaan van de slechtste woningen; nieuwbouw mengt zich met restanten van de oudbouw.

Door de stadsvernieuwing zijn in Crooswijk verschillende pleinen ontstaan, waaronder het Marnixplein. Kunstenaar Herman Makkink krijgt de opdracht om een kunstwerk te ontwerpen voor het Marnixplein, als markering van het (voorlopige) einde van de stadsvernieuwing. Makkink (1937) geniet dan al een internationale faam en geldt in Nederland als een zeer gerenommeerd kunstenaar. Hij is zowel beeldhouwer, graficus als tekenaar.

Makkink slaat aan het ontwerpen en op 27 september 1991 is het resultaat te zien. Tijdens het zevende wijkfestival ‘Crooswijk op Stelten’ wordt de ‘Obelisk’ onthuld. Het markante kunstwerk is gezien de constructie ter plekke gemaakt, op de fundamenten van enkele gesloopte woningen. Een mooiere herinnering aan de stadsvernieuwing is op deze plek nauwelijks denkbaar. de ‘Obelisk’ bestaat uit een zuil van turquoise baksteen, op een betonnen funderingsplaat. Het kunstwerk is niet meer weg te denken en voor vele oudere Crooswijkers is het een levende herinnering aan een zeer bewogen tijd in de wijk. De ‘Obelisk’ is letterlijk het hoogtepunt van de destijds vernieuwde wijk.

Dik Vuik

Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)