Ik begon aan dit stukje op dinsdag 25 februari ’s ochtends om een uur of zeven. Toen ik in de keuken kwam voor mijn eerste koffie, zag ik op het grasveldje in de tuin een laagje wittigheid. ‘Waarachtig!’, ging het door me heen, ‘dat hadden ze (= de weermensen m/v bij de NOS) voorspeld!’ Minder dan een week vóór het begin van de meteorologische lente praktisch voor het eerst deze winter SNEEUW!
Het fenomeen bleef me bezig houden. Het riep vooral vragen op. Om te beginnen: wat bedoel ik precies met ‘HET fenomeen’? Allereerst natuurlijk gewoon wat ik zag in combinatie met de tijd van het jaar waarop ik het zag: minder dan een week vóór het begin van de meteorologische lente, praktisch voor het eerst deze winter SNEEUW! Maar meteen daarop kwam iets anders. Dat was belangrijker, want die sneeuw was na een uur of wat weer weg, en dat andere bleef. Dat andere is er nu nog, en het wordt steeds sterker en dat zal nog lang zo blijven. Met dat andere bedoel ik dat die weermensen die sneeuw voor die dag VOORSPELD hadden. En ik bedoel vooral het fenomeen dat de voorspellingen van die weermensen de afgelopen jaren VOOR ALLE DAGEN steeds nauwkeuriger en steeds zekerder zijn geworden. Van heel lang geleden, toen we alleen de krant en de radio hadden, herinner ik me vooral de quasi-mantram ‘zwaarbewolkt met regen, koud voor de tijd van het jaar’. Veel meer was er niet – althans niet voor ons, het gewone publiek. Voor bijzondere omstandigheden was ook toen al veel meer mogelijk. Lees bijvoorbeeld maar de weersvoorspellingen voor 5 juni 1944: isgeschiedenis.nl Kortom, meteorologie is echte, serieuze wetenschap.
En als we nog veel verder teruggaan, wordt het nog veel interessanter. De antieke Griekse cultuur kende een levendige meteorologie. Maar dat was vooral iets anders dan nu. Het begrip ‘meteora’ omvatte alles wat te maken heeft met wat in en boven en onder de aarde gebeurt: wolken, water, de maan, de sterren, het vuur van de vulkanen en oneindig veel meer. EN allerlei goden en godinnen en andere bovenmenselijke wezens deden mee in de bewegingen van de meteora. Geen wonder dus, dat het beroep van ‘meteoroloog’ bij meer verlichte geesten in een kwade reuk stond. Ze werden zelfs wel aangeduid als μετεωροφένακες, zoiets als meteorozwetskousen.
Iemand die dat ernstig moest bezuren was Socrates. In 399 v.C. werd die tot de gifbeker veroordeeld omdat hij zogenaamd de jeugd bedierf met meteorologische onzin. In werkelijkheid deed hij alleen datgene waarom hij tot vandaag de dag beroemd is: iedereen aansporen goede vragen te stellen, en met mensen die dat eerlijk doen, in gesprek komen. Dat was tegen het zere been van de machthebbers die iets optuigden dat misschien benoemd mag worden als het eerste showproces in de geschiedenis (een showproces is een rechtszaak waarbij de uitkomst [schuldigverklaring van de verdachte] al bij voorbaat vaststaat. Doel van een showproces is om tegenover derden, zoals de eigen bevolking of het buitenland, een schijn van legitimiteit te wekken of om de verdachte te vernederen).
Tekst loopt door onder de foto
Foto: Wikimedia Commons
Intussen is dit alles misschien actueler dan u misschien denkt. Die speculatie baseer ik op een laatste-bladzij-van-de-krant stukje in Trouw van 26 februari. Onder de titel ‘Wat is dit voor weer? – klein verslag’ vroeg Wim Boevink: “Wat is dit voor weer? Waarom zwijgt iedereen? Waarom doen weermannen en weervrouwen wat ze altijd doen? Waarom laten ze hun weerberichten zo klinken, alsof er niets aan de hand is? Vandaag wind en regen, morgen wind en regen. … Ik moet hier nu ook iets schrijven over maandag de 24ste. Eergisteren. Een dieptepunt in slecht weer. Mensvijandig weer. … Ik had een afspraak in de grote stad. Om er te komen moest ik gebruikmaken van een bus, een trein, een metro en een tram. Het regende onafgebroken, … Al mijn vervoersmiddelen zaten vol. Ik had het gevoel deel uit te maken van een vluchtelingenstroom. Bedrukte gezichten, een somber naar buiten staren. De regen tegen de ramen, in verwaaide stroompjes, grillig, veranderlijk. … Op de terugweg regende het opnieuw in striemen. … Morgen wind en regen.”
Dit is top-tien poëtische filosofie, analyse van de tijdgeest, ‘meteorosofie’: een nieuw vakgebied dat we dringend nodig hebben in deze tijd van klimaatcrisis. Lees zelf het hele stukje maar:
www.trouw.nl
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks