Binnenkort is in Woudestein, de Campus van de EUR, een workshop voor ‘internationale studenten’ in de psychologie. Alle docenten komen vertellen hoe ze hun onderwijs geven; ik mag ook wat zeggen. Net als alle anderen krijg ik dus vijf minuten om samen te vatten wat ik volgend studiejaar ga doen in mijn keuzevak APS = Applied Philosophy of Science oftewel toegepaste wetenschapsfilosofie. Vijf minuten om mijn hele filosofie samen te vatten – in het Engels! Dat wordt oefenen! Ik maak van de nood een deugd, ga mijn werk aan dit stukje voor De Ster gebruiken voor een eerste vóóroefening, en tik mijn spiekbriefje, opgesteld in het Nederlands, uit.
Foto: Erasmus Universiteit Rotterdam M. Muus
1. Filosofie beleeft sinds de tweede helft van de vorige eeuw nieuw élan.
2. Datzelfde geldt voor wetenschap in het algemeen en psychologie in het bijzonder.
3. Dit nieuwe élan wordt samengevat in de notie ‘het cognitieve paradigma’.
4. Ook in universitair onderwijs gebeurt de laatste tijd van alles opwindends. Trefwoorden zijn PBL, PGO en TDE.
5. PBL = Problem Based Learning [1960, McMaster University, Hamilton, Canada], PGO = ProbleemGestuurd Onderwijs [1970, Medische Faculteit Rotterdam, 1976 Rijksuniversiteit Limburg], TDE = Topos Directed Education oftewel door ’topoi’ = topics, items, motieven, eigen interesses – you name it) gestuurd, ‘gedirigeerd’ onderwijs, inclusief Bildung [studiejaar 2017-2018, ESSB EUR = Erasmus School of Social and Behavioural Sciences].
6. PBL, PGO en TDE hebben met elkaar gemeen dat de studenten actief zelfstandig samenwerken aan begripsvorming inzake wetenschappelijke problemen.
7. PBL en PGO hebben met elkaar gemeen dat de problemen worden aangereikt door de docent.
8. TDE verschilt van PBL en PGO doordat de studenten naar onze universiteit komen om zich te laten inspireren door de geest van Desiderius Erasmus Roterodamus (1466-1536), en in mijn keuzevak APS volgens de methode TDE zijn ze in hoge mate vrij om hun eigen problemen te kiezen. De enige beperking is dat de problemen filosofisch van aard moeten zijn. Wat ‘filosofisch van aard’ betekent, is op zichzelf een algemeen probleem dat niet binnen de vrije keuze van de studenten valt. Over dit algemene filosofische probleem moeten zij uitdrukkelijk zowel individueel zelf nadenken alsook in meerdere sessies expliciet gezamenlijk spreken! Datzelfde geldt voor de speciale problemen die zij aangeboden krijgen in een syllabus met een door mij gewrocht overzicht van <excusez du peu> de hele filosofie.
9. Een essentieel verschil tussen filosofie en wetenschap is dat je over filosofie alleen echt kunt denken en spreken in je moedertaal.
10. In een internationaal studieprogramma is dat dus lastig. Nederlanders en andere niet-Engelstalig opgegroeide studenten zijn in het nadeel ten opzichte van Engelstalige native speakers.
11. Maar ‘ieder nadeel heb z’n voordeel’ hebben we van onze grote eigentijdse filosoof Johan Cruijff geleerd; de kunst is alleen (1) om dat voordeel zelf te zien, voeg ik toe, …
12. … en vervolgens (2) om wat je dan als voordeel ziet, zichtbaar te maken voor anderen.
13. De daad bij het woord voegend maak ik hier en nu het voordeel van dit nadeel inzake de Engelse taal zichtbaar door te herinneren aan de nieuwe wereldtaal die ik een maand geleden hier introduceerde in de vorm van het Erasmiaans verrijkt scientific english: desteronline.nl/erasmiaans-engels
14. Op geleide van punt 1 t/m 13 hierboven volgen wij in TDE de originele benadering van Socrates (omstreeks 400 v.C.) genaamd ‘expliciet naïef-realistische ironie’, van gewoon gewone vragen stellen en niet ophouden tot je een antwoord hebt.
15. Dit wordt aangevuld met eigentijdse vernieuwing door veel te werken in cyberspace waardoor de communicatie zó snel gaat dat wij allerlei inzichten en ideeën die wij uitwisselen kunnen meenemen door de nacht.
16. Op langere termijn nemen de studenten wat ze geleerd hebben door meerdere nachten mee tot en met het tentamen en eventueel zelfs tot hun bachelorscriptie. Over hoe het daarna verder gaat, heb ik nu nog geen informatie beschikbaar.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar