Het corona-virus begint te lijken op de draak met zeven koppen uit het sprookje. Met elke kop die de held ervan af slaat, groeien er zeven nieuwe aan. Met elke maatregel die de overheid afkondigt, komen er weer nieuwe complicaties en problemen bij.
Vorige week kreeg de situatie in het hoger onderwijs aandacht.
‘Vierdejaars student milieukunde Benthe Thielen zit van half negen ’s ochtends tot half zes ‘s middags onafgebroken achter haar laptop om colleges te volgen’, rapporteerde de NRC 2 oktober. ‘Ze wil niet klagen, want de studie is geweldig en haar docenten doen hun stinkende best, maar online onderwijs… „Sorry, het is verschrikkelijk. … Alle lessen zijn online, ik ken mijn medestudenten nauwelijks, we zien elkaar vrijwel nooit, omdat veel studenten hun camera uit hebben staan. … Je kunt je na uren online college niet meer goed concentreren, je bent erg op jezelf aangewezen. Het is moeilijk om gedisciplineerd je schoolwerk te doen. Ik ben soms echt chagrijnig.” … Sinds de start van het collegejaar krijgen studenten aan universiteiten, hogescholen en mbo’s vooral online les. … Het gaat niet goed, zegt Lyle Muns, voorzitter van studentenvakbond LSVb. „We maken ons grote zorgen over de kwaliteit van ons onderwijs, maar ook over het welzijn van studenten.”’
Ja, zo gaat het dezer dagen in de universiteit. Op een plek in cyberspace die ik niet terug kan vinden, zag ik dit plaatje. Ergens in – waarschijnlijk – Nederland – het kàn theoretisch overal elders in de wereld zijn – zit een hoogleraar in vol ornaat thuis aan de keukentafel voor zijn laptop. Op ongeveer een half dozijn andere plekken zou een zelfde tafereel gefotografeerd hebben kunnen worden. Op nog drie andere plekken zitten een promovendus (m/v?) met haar of zijn paranymfen. Ze zijn bezig met een promotie-plechtigheid in de vorm van een een zoom–conferencing-sessie.
Tekst loopt door onder de afbeelding
‘In haar riten en mores toont een groep haar drang tot zelfbehoud. Zij bevestigt haar eenheid en bestaansrecht in heden en toekomst door deze te doen voortvloeien uit het verleden, door een continuïteit te demonstreren die de wisseling der tijden en de verscheidenheid van personen overkoepelt.’ Dat waren de eerste woorden die Paul Thung (1924-2016) uitsprak bij de aanvaarding van zijn ambt als hoogleraar in ‘De betrekkingen tussen natuurwetenschappen en geneeskunde’ in Leiden (1965-1989).
In de plechtigheid van een promotie bevestigt de universiteit haar eenheid en bestaansrecht in heden en toekomst. Een promotie was en is en hoort te zijn méér dan een uitwisseling van woorden.
Hoe moet het in deze corona-tijden verder met deze hoeksteen van de universiteit? En, nog verder dóórdenkend: wordt de universiteit in de toekomst ooit nog weer wat ze in het verleden ooit was? Voormalig EUR-rector (en nog veel meer) Alexander Rinnooy Kan karakteriseert de universiteit als dit ‘schitterend product van menselijke beschaving’ (léés zijn autobiografische verhaal ‘Bordjes duiken – ervaringen van een optimist’: desteronline.nl/bordjes-kijken blz. 20: ‘Als er één instituut een permanente factor in mijn leven is geworden, is het dit …’!).
Vorige week had ik mijn stukje betiteld als TWF (1): Toegepaste WetenschapsFilosofie, desteronline.nl/twf-1-toegepaste-wetenschapsfilosofie-corona-onbegrensde-onzekerheid;. Zo’n titel stelt in ’t vooruitzicht dat het de volgende keer over TWF (2) zal gaan. Dat doet het hierboven ook, maar nu is ‘Toegepaste’ veranderd in ‘THEORETISCHE’. Die verandering verwijst naar het leidmotief van TWF anno 2020 en de dagelijks opnieuw aanbrekende toekomst.
Filosofie is tegenwoordig en naar de toekomst toe één. Zuiver denken gaat vloeiend over in toegepast denken en vice versa. De nieuwe naam is ‘cognitie’: de verwevenheid van waarnemen en oordelen, kennis en weten, scepsis, twijfel, lijdzame onwetendheid, geloven, bijgeloof, intuïtie, fantasie, verzinsels, verbeelding, … … – you name it. Een actuele component van cognitie is wel-of-niet geloof hechten aan alles wat we in de dagelijkse woordenstroom binnenkrijgen inzake corona en daaromtrent. Volgende week wéér verder hierover EN over wat daarmee samenhangt.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar