‘Leidt minder medische activiteit echt tot een catastrofe?’ Die vraag kwam vorige week in de media op toen medische specialisten bezorgd aan het woord kwamen over de totale aandacht voor corona. Hoe moet dat met kankeroperaties en vele andere aandoeningen die op afzienbare termijn behandeling behoeven omdat er een reëel risico is op fatale afloop? In Trouw van 24 april werd die vraag besproken door verpleeghuisarts Bert Keizer – hij was al eerder aan het woord in stukjes in De Ster (desteronline.nl/bert-keizer-is-he-human)
desteronline.nl/mij-spreekt-bert-keizer-een-tale-1
desteronline.nl/bert-keizer-en-ik-het-refrein-is-pein
desteronline.nl/grensoverschrijdende-ervaringen-met-bert-keizer
en nog verder terug – het archief van De Ster heeft een prima zoekmachine).
‘Een van de minder voor de hand liggende gevolgen van corona is de onverwachte blik die we krijgen in de medische keuken’, zo begint hij; wie zou niet meteen geboeid verder lezen? ‘Zo las ik in het NRC van 31 maart dat een cardioloog verontrust meedeelde dat het aantal meldingen van patiënten met acute hartklachten met 70 procent was gedaald. Dit lijkt me wel een reden voor enige paniek. De carioloog vertelde voorts: “Zoiets heb ik in mijn hele carrière nog nooit meegemaakt. Ook meer dan de helft van de spoedprocedures op de catheterisatie/ dotterafdeling is weggevallen.” Dit lijkt mij voldoende reden voor meer dan paniek. … Nu zou er weinig aan de hand zijn (in zekere zin) als er in de daarop volgende weken tientallen, nee honderden, hartpatiënten thuis dood neervielen. Dat is voor zover ik weet niet gebeurd. En omdat dat niet gebeurd is, vragen we aan de cardioloog: wat was u daar nou aan het doen? U dotterde, met spoed, om een catastrofe af te wenden. Maar toen u niet dotterde bleef de catastrofe achterwege. Moeten we dan niet gaan twijfelen aan de zin van uw dotteren?’ En zo schrijft Keizer door; lees maart na: trouw.nl/zorg/laat-corona-zien-waar-onze-overbodige-medische-zorg-zich-verstopt
Dat is nou wat ik noem ’toegepaste filosofie van de geneeskunde voor beginners’!
Ik doe graag zelf ook een duit in ’t zakje en meld hier dat Bert en ik een heel geschikte korte mailwisseling hierover hadden. Die begon er mee dat ik hem mailde: ‘Leuk stukkie in Trouw vandaag. Inderdaad: Het iatrogene leed is niet te overzien’ (stelling van Jan Piet Kuiper, sociale geneeskunde) EN ‘Pluis en niet pluis’ en ‘Voorzichtig niets doen in de geneeskunde’ … EN, vooral … (een citaat uit: “Er zit iets kosmisch in de voortplanting, in de verloskunde” – biografisch interview met prof. dr. G.J.Kloosterman [oktober 1974], Geneeskundige Gids 5° jaargang nr. 6): ‘…Ja, dat zijn zo wat herinneringen en associaties aan de studie… Ik ben in november 1940 arts geworden, nadat ik nog even krijgsgevangene was geweest. U begrijpt wel dat ik tijdens de studie al ernstig over de psychiatrie gedacht heb, en over de interne geneeskunde… en toen kwam ik in contact met De Snoo. Dat was een wonderlijke man; een echte boerenzoon, uit Geervliet, bij Den Briel. Iemand met een buitengewoon helder denkend brein en ook met die ontzaglijke afkeer van kouwe drukte. ln zijn huis hing bij de ingang een spreuk: «Ge zegt het wel ~ wie weet of het waar is»! Dat was echt iets in De Snoo dat me bijzonder aansprak. Hij gaf bij voorbeeld college – hij gaf niet goed college; hij kon moeilijk uit zijn woorden komen; af en toe was hij even in gedachten – dan hield hij even stil en dan ging het weer een stukje verder… – maar toen gaf hij college over de merkwaardige daling van de perinatale sterfte die in de Eerste Wereldoorlog was opgetreden. (Dat zelfde fenomeen heeft zich trouwens ook in de Tweede Wereldoorlog voorgedaan). Dat was in alle landen zo, ook in landen die buiten de oorlog waren gebleven. Het is eigenlijk nog steeds niet helemaal opgehelderd, maar De Snoo had er een verklaring voor [ja, De Snoo had voor alles een verklaring]: dat kwam, omdat de artsen in militaire dienst geroepen waren! En dus geen kwaad konden doen! Zulke paradoxale verklaringen vond ik toch wel ontzettend grappig – dat daar een professor in de geneeskunde je stond voor te houden dat het met het proces beter ging wanneer je je er nou maar niet mee bemoeide, dan wanneer je je er wel mee bemoeide! En zijn laatste college ging helemaal over de gedachte dat de spontane baring bij gezonde vrouwen in zijn totaliteit op geen enkele wijze door menselijk ingrijpen verbeterd kon worden. Dat waren dingen die mij heel erg aanspraken, Wat me ook erg aansprak in de verloskunde is, dat het voor een groot deel biologie is – geen geneeskunde en dat het dus tegemoet komt aan datgene wat ik eigenlijk wilde: bestuderen, met bewondering kijken naar hoe het zit. Als je astronoom bent ga je ook niet zeggen: “Ik wil die zon veranderen”. Je vraagt: “Hoe is het?” en je begint niet met te zeggen: “Ik ga dat veranderen”, maar je wilt weten hoe het verklaard kan worden. En als je er dan meer van begrijpt, dan word je ook steeds voorzichtiger, steeds aarzelender om in te grijpen. Geneeskunde hoort mijns inziens een onderdeel te zijn van anthropologie. Dat heb ik geloof ik nog wel; zoals Nietzsche zegt: «Da liegen wie ein Spiegel mit tausend Augen». Er zit toch iets kosmisch in de voortplanting, in de verloskunde. En als je eenmaal begrijpt waarom iets zo is, dan ben je er ook niet meer bang voor. Neem nou een zonsverduistering …’
Tekst loopt door onder de afbeelding
Het sprak Bert aan! ‘Wat een prachtig citaat van Kloosterman’, schreef hij terug. ‘Ik heb nog college van hem gehad, wel wat je noemt een heer uit de ouwe school, zijn presentatie was vlekkeloos, zijn intellectuele geweten was voorbeeldig, Zo vertelde hij ons hoe hij zijn mening had moeten herzien over abortus. Heel bijzonder, een hoogleraar die uitvoerig uitlegt hoezeer hij er naast zat.’ Overigens zitten in dat kleine stukje briefwisseling ook enkele motieven die behoorlijk wat filosofische reflectie verdienen. Wordt misschien vervolgd. Bert en ik leven, denken althans in wat wel genoemd wordt ‘parallelle werelden’. Lees maar na in de vorige stukje in De Ster.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks