Rotterdam culturele risee van Nederland

• Brief Jan Wagner aan Deelgemeenteraad

De redactie van De Ster wil de lezers de onderstaande tekst van plaatselijk kunstenaar Jan Wagner niet onthouden. Een woordvoerder van de Deelgemeente Kralingen-Crooswijk hechtte eraan te melden dat die met de gedwongen ‘ontruiming’ van kunst in De Steek niets te maken heeft. Ook aan de Coolsingel heeft men inmiddels weet van wat zich heeft afgespeeld.

Aan de leden van de Rotterdamse Deelgemeenteraad Kralingen-Crooswijk.

Geachte raadsleden,

Collega-kunstenaar Jan de Grauw, voorzitter van de Kunstroute Kralingen/Crooswijk en promotor van alles wat naar cultuur zweemt vroeg mij als eerste exposant voor het Kralingse eetcafé ‘De Steek’. Hij had de enthousiaste uitbaters warm gekregen om hun wanden voor expositie geschikt te maken: spiegels en drankenreclame werden verwijderd, een ophangsysteem aangebracht. Het mes zou aan twee kanten snijden: ‘De Steek’ zette zichzelf op de kaart en Kralingse kunstenaars kregen er een laagdrempelig podium bij. Ik richtte een expositie in van reistekeningen, het wijkblad ‘De Ster’ ondersteunde het sympathieke project publicitair en op zondag 30 juni jl. was de gezellige opening.

Op vrijdag 5 juli vond een horecacontrole plaats door de Wijkpolitie Horecataken district 6 en tot verbijstering van alle betrokkenen werden de uitbaters van ‘De Steek’ gesommeerd de expositie te ontruimen, op straffe van een hoge geldboete. Verontwaardigde reacties aan het adres van de deelgemeente Kralingen-Crooswijk traineerden de zaak nog enkele dagen maar na bevestiging door de Directie Veiligheid van de Gemeente Rotterdam dat mijn tentoonstelling op gespannen voet stond met de artikelen 14 en 15 van de Dranken Horecawet heb ik haar uitgeruimd. De gedachte achter de toepassing van die artikelen, zo werd verduidelijkt, is dat door het ontbreken van een aparte deur het winkelend publiek kan worden verleid tot het aankopen en nuttigen van alcoholische drank en het doen van een impulsaankoop.

De schrik sloeg mij om het hart. Het laatste kon ik op grond van de kwaliteit van het werk met mijn geweten in overeenstemming brengen maar hoe had ik over het hoofd kunnen zien dat mijn tekeningen van de dom van Lucca of een kerkhof in Auvergne voor de naïeve klanten aanleiding konden zijn om onmiddellijk naar de fles te grijpen, het laatste zetje om hen definitief in het alcoholische verderf te storten? Wellicht vanuit eenzelfde argeloosheid startte deelraadsvoorzitter Lucas de Boer vorig jaar de Kunstroute, opende gemeenteraadsfractievoorzitster Salima Belhaj ooit mijn tentoonstelling over Marokkaanse huwelijkssieraden, vrolijkte zanger Arie van der Krogt mijn jubileumexpositie op en hield burgemeester en poëzieliefhebber Aboutaleb een bundel van Kralingse dichters ten doop. En dat allemaal in etablissementen waar een glas genuttigd kan worden. Dat is toch bijna over het randje! Goed, dat alles gebeurde op persoonlijke titel, maar toch, als ik hen was zou ik voortaan feestelijk bedanken…. this is hot stuff, hier tikt een morele en politieke tijdbom.

Al deze vrolijke relativering neemt niet weg dat het om een ernstige zaak gaat. Behalve het aspect van culturele armoe en broodroof op plaatselijke kunstenaars in moeilijke tijden, getuigen de er-aan-de-haren-bijgesleepte argumenten van een hypocrisie en een paternalisme waar de honden geen brood van lusten. Tegenwoordig bestaat de term excessief formalisme. De Rotterdammer noemt dat mierenneuken. Ordehandhavers met oogkleppen hebben gedacht met de wet in de hand hun stad een dienst te bewijzen, haar op de kaart te zetten. Dat is gelukt. Rotterdam staat op de kaart als de culturele risee van de Nederlandse gemeenten. Men lacht zich vast een beroerte, van Groningen tot Maastricht.

Na de ontruiming heb ik aan ‘De Steek’ kunstwerken ter beschikking gesteld om de kale wanden te sieren. Ik maakte een symbolische keuze: schilderingen ter herinnering aan de Koninginnekerk die ik in 2012 maakte voor de gelijknamige tentoonstelling in Museum Rotterdam/het Schielandshuis. Deze tentoonstelling over historisch en cultureel besef en het ontbreken daarvan kende een overweldigende belangstelling, want de sloop van dit bijzondere monument leeft voort als een collectief trauma, zeker bij bewoners van de rechter Maasoever. Het was tevens de laatste tentoonstelling voordat het museum wegens bezuiniging moest sluiten. De ironie van een en ander kan niemand ontgaan.

Nu weer is het doorgeschoten regelgeving die het welbevinden van verantwoordelijke burgers van deze stad frustreert. Laten we niet tolereren dat we door onze eigen regels worden neergesabeld. Ik roep U op om de huidige horecawet, zeker de artikelen aangaande culturele en kunstzinnige activiteiten, opnieuw met realiteitszin te bestuderen en de handhaving zodanig aan te passen dat ridicule neveneffecten worden ondervangen.

U veel wijsheid toewensend, verblijf ik met vriendelijke groeten,

Jan Wagner, beeldend kunstenaar