We maken dezer dagen Grote Tijden mee, en ze krijgen terecht veel aandacht in de media. Een actuele Grote Bijzonderheid heeft niet de aandacht gekregen die ze verdient. Ook ik heb er, toen ze zich voordeed, nu precies twee weken geleden, nauwelijks aan gedacht. Of, liever gezegd: van die ene bijzondere gebeurtenis ben ik me pas zojuist, toen ik begon voor De Ster erover te schrijven, echt goed bewust geworden. Ik bedoel het officiële einde van een initiatief dat 4/5 mei 2019 in de publiciteit kwam. We, alle 17 miljoen Nederlanders, zouden een heel jaar lang op een heel bijzondere manier gaan herdenken dat 75 jaar eerder de Tweede Wereldoorlog tot zijn einde was gekomen.
Het voornemen daartoe is het afgelopen jaar goed uitgevoerd. Telkens kwamen historische herinneringen in woord en beeld op de tv en in de kranten. Ik heb er in De Ster ook verschillende malen over geschreven – in, om het zo te zeggen, twee trajecten. Het eerste ’traject’ ging over Arnhem 17-23 september 1944. daar was ik toen zelf bij, en daar heb ik over verteld op
17 september 2019 desteronline.nl/leven-is-herinneringen-verzamelen
24 september 2019 desteronline.nl/een-grensoverschrijdende-ervaring-in-arnhem en 1 oktober 2019 desteronline.nl/airbornecity-arnhem
Het tweede ’traject’ was de afgelopen weken. De directe aanleiding was de toespraak van de koning op de lege Dam in Amsterdam: … 5 mei desteronline.nl/veranderingen-in-de-aetherwereld, 12 mei desteronline.nl/wederopbouw-revisited
Dit tweede traject sluit ik vandaag af. Vorige week had ik het al aangekondigd: ‘Aanstaande vrijdag 14 mei zal het 80 jaar geleden zijn dat Rotterdam gebombardeerd werd’, schreef ik ‘Vier dagen na het bombardement op Rotterdam, op 18 mei 1940, kreeg stadsarchitect Witteveen opdracht om de opbouw van de stad te plannen. Vanaf 1947 werd deze datum jaarlijks gevierd, als symbool voor de Rotterdamse daadkracht. In 1970 was de laatste Opbouwdag; de opbouw was voltooid, vond men.’
Dat was dus gisteren. Voor zover ik weet, is gisteren in Rotterdam niet met zoveel woorden hieraan herinnerd. In het NOS-journaal zagen we donderdag 14 mei alleen hoe burgemeester Aboutaleb op het lege plein bij De Verwoeste Stad op de soberst denkbare wijze een krans legde. Geen toespraak, geen veteranen, geen hoogbejaarden die er destijds als kind bij geweest waren , geen publiek – dat was het.
Tekst loop door onder de afbeelding
De Verwoeste Stad
Over vijf jaar zal dat nog minder zijn, althans heel anders, en indien in 2025 het corona-virus overwonnen zal zijn, onder nog enkele randvoorwaarden. Hetzelfde zal gebleven zijn dat de burgemeester die dan de krans zal leggen, en dat kan dan best opnieuw Aboutaleb zijn, geen eigen herinnering aan de oorlog zal hebben en al helemaal niet aan de oorlog in Rotterdam. Daardoor zal de plechtigheid feitelijk-historisch bezien, iets abstracts krijgen. Filosofisch-psychologisch kan het juist uiterst concreet gevat worden.
Begin april 2020 verscheen nr. 241 van Motief Maandblad voor antroposofie / Uitgave voor leden van de Antroposofische Vereniging in Nederland. Op blz. 10-12 staat een artikel onder de titel ‘Voorgeboortelijke herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog’. Auteur is Marianne de Nooij (* 1955, microbioloog, in haar huidige beroep geestelijke in de Christengemeenschap, Andrieskerk, Amsterdam). Alleen al de titel zette me acuut aan het denken. ‘In onze tijd verschijnen steeds meer rapportages van mensen die herinneringen hebben aan een eerder aardeleven … ‘, schrijft Marianne de Nooij na enkele inleidende opmerkingen. ‘Het betreft met name concrete herinneringen aan gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog’, en dan volgt een uiterst interessant betoog waar ik een doorwrocht vervolg op aan ’t construeren ben. Af en toe bemijmer ik zelfs dat ik er een tweede proefschrift aan zou willen wijden. Ik heb al een voorlopige titel: ‘Anamnesis? Een essay over feit en fictie in reële en vermeende herinneringen aan vorige levens’.
In de volgende Ster kom ik erop terug.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar