In Den Haag sleept de kabinetsformatie zich voort als een gebed zonder einde. Cynisch-symbolische bijzonderheid is dat een van de belangrijkste struikelblokken het plan van D66 is om het idee van ‘voltooid leven’ in de wet op te nemen: zolang dat plan op tafel ligt, raakt de kabinetsformatie nooit voltooid.

Het begon allemaal in februari 2010 als het Burgerinitiatief Voltooid Leven. Dat ging uit van het Humanistisch verbond en werd gedragen door een groep die zich ‘Uit Vrije Wil’ noemde. Zij  bepleitten legalisatie van stervenshulp aan mensen die hun leven voltooid achten. Even cynisch en symbolisch is dat een van de meest prominente leden van deze initiatiefgroep ‘Uit vrije wil’  hersen-wetenschapper Dick Swaab was – auteur van de bestseller ‘Wij zijn ons brein’. Tegelijk is hij in Nederland een bekende wetenschapper die ervan overtuigd is dat iets als een ‘vrije wil’ niet bestaat. Al vele jaren verdedigt hij deze overtuiging, en hij wordt niet moe die overtuiging overal waar hij kan uit te dragen. Toets op Google ‘Dick Swaab hersenwetenschappen vrije wil’ in, en je krijgt een rijk assortiment vindplaatsen waar Swaab deze overtuiging verwoordt en van een immens arsenaal wetenschappelijke en filosofische argumenten voorziet. Een zodanige mix van absurditeit en onbenul is vrij zeldzaam.

Maar zoals de filosoof bij enige dóórdenken vaak met enige moeite ‘system in the madness‘ (= systeem in de waanzin) kan vinden, zo kan dat hier ook wel. Op een bizarre manier heeft Swaab namelijk het grootste gelijk van de wereld. Om dat in te zien moeten we even een naar het plaatje kijken. Ziet u daar concentrische cirkels of een spiraal? Allebei, naar ik aanneem.

Evenzo moeten wij om Swaab te begrijpen afwisselend even een beetje heen-en-weer over de cirkels naar buiten en weer naar binnen, en langs de spiraal in het rond denken. Kijk en redeneer mee, en zie en ervaar hoe de mens vrij is. Wat dat betekent, is iedereen (vrij!) om voor zichzelf uit te maken; ik maak daarvan ‘de mens is vrij’= ‘de mens wordt wat hij denkt dat hij is’. Dat is een langdurig proces en om te maken dat de mens weet wat hij doet, heeft hij die vrijheid alvast in bruikleen meegekregen. Op grond van die geleende vrijheid kan hij dus aan zichzelf werken – maar dat werkt natuurlijk alleen goed als hij zich zelf als totaal mens serieus neemt. Als Swaab nu denkt dat hij alleen zijn brein is, maakt hij van de rest van zijn lijf dus  niks en dan heeft hij gelijk, want in essentie is dat brein alleen een spiegel. Alles wat een mens denkt en in zijn benul heeft is intiem verbonden met het lijf als geheel, en dáárin heeft hij een beperkte vrijheid.

Afgelopen vrijdag kwam nog in een bericht in de krant dat steun geeft aan dit idee: ‘Darmbacteriën besturen ons lichaam en dat doen ze door signaalstoffen te maken waarmee ze ziekte en gezondheid van hun gastheer kunnen beïnvloeden’. Oftewel: door je vrije keuze over hoe je eet, stuur je je brein.

Laat dat op je inwerken en herlees vorige stukjes hierover:

desteronline.nl/komkommertijd-6-slot

desteronline.nl/nog-een-keer

Hugo Verbrugh

Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Dit veld is vereist.
Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.