Er zijn van die woorden die alleen al door hun bestaan een misverstand of erger in stand houden. Hersengymnastiek is zo’n woord. Als je het intikt krijg je de volgende tekst: ‘In dit artikel wordt een radioprogramma beschreven. “Hersengymnastiek” in algemene zin is een oefening in logisch denken. Hersengymnastiek was een Nederlands radioprogramma dat van 26 mei 1938 tot 1992 … werd uitgezonden door de AVRO. Het idee in Nederland een quiz op de radio uit te zenden was van een AVRO-programmaleider … De eerste quiz in de geschiedenis werd in 1935 uitgezonden in Canada, een jaar later volgde het Amerikaanse programma Professor Quiz. … In het programma namen twee teams het tegen elkaar op, waaraan algemene kennisvragen gesteld werden. … De puntentelling werd … bijgehouden door omroepster Mieke <achternaam is irrelevant>. De vraag “Hoe is de stand, Mieke?” werd een gevleugelde uitspraak. … Het werd ook de titel van een boek uit 1947 waarin duizend quizvragen waren opgenomen. … Hersengymnastiek bleef als radioprogramma lang bestaan en was ten tijde van het einde in 1992 een van de oudste programma’s ter wereld.’
Tot zover de voorkennis die u moet hebben om te vatten wat ik deze week kwijt wil. Dat is, puntsgewijs samengevat:
(1) Gymnastiek is, hoe je het verder ook definieert, bewegen. De hersenen zijn het enige orgaan in het lichaam dat helemaal NIET beweegt. Ze werken als een spiegel.
(2) De omschrijving die je op internet vindt is zo ongeveer het absolute tegendeel van ‘oefening in logisch denken’.
(3) Het soort quiz-vragen die hierboven werden genoemd als inhoud van hersengymnastiek zijn in werkelijkheid quasi-militaire dril in stompzinnige gehoorzaamheid. Ze vieren hoogtij in de zgn. ‘multiple choice’ vragen in het actuele universitaire onderwijs. Mijn favoriete nonsens-meerkeuzevraag is: ‘Welk woord hoort niet thuis in het rijtje ‘ezel, haan, mol, vos’? Het correcte antwoord op de vraag luidt ‘ezel’. De uitleg is: de Medische Faculteit in Rotterdam heeft in het verleden Dick de Haan, Han Moll en Otto Vos als decaan gehad, maar nooit een ezel.
(4) Wat wèl kan en nuttig, mooi en aardig is, is zintuiggymnatiek. Zie en doe mee met
(5) Ook nuttig, mooi en aardig en dichterbij is actieve eigen oefening van de oogspieren:
oogfonds.nl/alles-over-ogen/anatomie-van-het-oog/oogspieren en gezondnu.nl/dossiers/gezondheid/zenuwstelsel-en-zintuigen/ogen/de-8-beste-oefeningen-voor-je-ogen
(6) Ook nuttig, mooi aardig en dichterbij en intiemer is oefening in bewustwording van de moet. De ‘moet’ is het geultje, de in-druk in ge’druk’te teksten, dat ‘gevuld’ wordt met ‘drukinkt’, de specifiek taaivloeibare niet met water mengbare inkt die in de in het papier gedrukte geultjes zichtbaar maakt. Met onze minuscuul-miniem kleine oogspiertjes bewegen wij innerlijk in de verschillende vormen waarin die geultjes in de tekst zichtbaar zijn geworden. Deze ultrakleine innerlijke beweginkjes verlopen, zoals onafgebroken alles in het levende lijf, ritmisch. Argumenten voor de realiteit van dit fenomeen worden gevonden door neuropsychologische experimenten die aantonen dat mensen beter verwerken en onthouden wat ze in gedrukte teksten lezen dan wat ze op het twee dimensionale computerscherm zien.
(7) Het is een wetenschappelijk feit dat je gedrukte teksten beter verwerkt, onthoudt en gebruikt, dan wat je op het scherm vluchtig opneemt en instant van je laat afglijden:
hechingerreport.org/evidence-increases-for-reading-on-paper-instead-of-screens
(8) Wie niet zomaar wil geloven wat ik hier debiteer, verwijs ik naar de esoterische traditie. Die kent een oefening om in het dagelijks leven alert te blijven op wat allemaal wel en niet mogelijk is. ‘Stel dat iemand bij je komt’, aldus de oefening, ‘en roept: “Moet je horen! De Toren van Pisa is vannacht vanzelf opeens weer recht komen te staan!”’. Dan reageert natuurlijk iedereen met een soort flashbulb-achtige verbazing, direct gevolgd door onmiddellijke afwijzing: ‘Die vent is gek’. De oefening zegt nu dat het nuttig is om in zo’n situatie waarin iemand je iets komt zeggen dat echt niet kan, héél even te doen alsof je denkt dat het misschien toch waar zou kunnen zijn.
(9) Voor wie graag argumenten haalt uit mythen verwijs ik naar Echo en Narcissus: historiek.net/narcissus-verliefd-op-zijn-spiegelbeeld
(10) Het plaatje is een herinnering aan de vreugde die mij beving toen wij vorige week, voor het eerst sinds het corona-pandemonium is losgebroken, weer een echte gedrukte Ster kregen! Kijk en zie hoe de twee afgebeelde figuren hun zintuigen trainen in de natuur!
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar