Kerstmis is een mooi moment om stil te staan bij je leven. Dat kan met het debuutboek van Anne Gouweloos (65) ‘Leef onvoltooid! Zinvol en schaamteloos ouder worden.’ Haar overtuiging is dat ieder mens van waarde is en ieders leven zin heeft. Zonder uitzondering. Gouweloos: ‘Als je gezond bent kun je voor een groot deel je eigen leven bepalen. Maar ook als je wordt verzorgd maakt het nog uit hoe je in het leven staat. Ben je chagrijnig tegen je zorgverleners? Of dankbaar en hartelijk? Doe je dat laatste dan geef je je medemens iets van waarde en levensgeluk mee. En dat maakt jouw eigen leven ook zinvol.’

De aanleiding om te schrijven was ergernis over een initiatief wetsvoorstel dat gezonde 75-plussers hulp bij zelfdoding zal toestaan. ‘Een triest plan’, vindt Gouweloos nadat ze het hele idee had onderzocht. ‘Ik kwam erachter dat sommige ouderen óf zich de hele dag zitten te vervelen óf zich schamen voor hun ouderdomsklachten óf geïsoleerd leven vanwege financiële en sociale problemen waar ze de hele dag over piekeren. Kortom, problemen die zij deels zelf kunnen oplossen maar ook waar de overheid meer aandacht voor moet hebben. Welzijn bevorder je immers niet door gezonde mensen te laten sterven, maar door hen te helpen een ander leven op te bouwen.’

Het boek gaat vooral over wat mensen zelf kunnen doen. Hoe richt je je leven zo in dat dit ook nog prettig is wanneer je ouder wordt en misschien iets gaan mankeren? Gouweloos: ‘Zorg vooral dat je je blijft verbinden met het leven. Voorkom op jongere leeftijd dat je later als oudere een beetje in je eentje gaat zitten vegeteren. Ik heb daarvoor een ‘wilsverklaring onvoltooid leven’ gemaakt. Een blanco wilsverklaring staat op de site www.psychotheker.nl. Iedereen kan aan de hand daarvan zijn eigen toekomst plannen. Zorg vooral dat je je problemen zoveel mogelijk oplost en je conflicten met anderen bespreekt. En ga doen wat je altijd al hebt willen doen. Werk aan het vergroten van je moed, want daar zit het uiteindelijk vaak in dat je toch niet in beweging komt.’

Gouweloos maakte voor zichzelf twee wilsverklaringen. Een voor als ze nog goed bij de tijd is en de ander voor het geval ze gaat dementeren, want dat zit bij haar in de familie. ‘Mijn oma woonde jaren bij ons thuis toen ik kind was. Ik heb daar goede herinneringen aan en deel die ervaring in mijn boek. Want het is niet alleen maar doffe ellende wanneer je voor je ouders of grootouders zorgt. Ik dring mijn kinderen niet op om later bij hen te wonen, maar een van hen kwam zelf met dat idee. Toen ging ik pas nadenken of ik dat zelf ook wil en wat prettige alternatieven zijn. In vrijwel elk land van de wereld in het heel normaal dat families elkaar helpen bij ziekte of armoede. Nederland is daar ver vanaf geweken. Maar, het kan toch niet zo zijn dat we daarom hulp bij zelfdoding gaan vragen wanneer we oud zijn en in sociale isolatie terecht zijn gekomen? Tegelijkertijd zullen we ervoor moeten zorgen dat we zo gezond mogelijk ouder worden. Niet omdat ik dat vind, of het ons veel zorgkosten bespaart maar gewoon omdat het fijn is om gezond oud te worden en dan aan het einde van je leven op een natuurlijke manier langzaam uit het leven te vertrekken.’

Het boek is geschreven voor vijftigers, babyboomers en tachtigplussers, maar ook jongere mensen lezen het soms in een ruk uit, zegt Gouweloos. Een van de reacties op het boek was: ‘Het heeft me ontroerd, laten lachen en doen nadenken.’

Anne Gouweloos is psychosociaal therapeut en woonbegeleider in de gehandicaptenzorg. Haar boek is te bestellen op www.bol.com of via www.psychotheker.nl